Informatie - Gebruiken

Velen die het gilde zien uittrekken of een vendeldemonstratie meemaken ontgaat de zin en de schoonheid daarvan. Graag geven wij een samenvatting waarbij wij opmerken dat gebruiken bij gilden kunnen verschillen.

De Standaardrijder

Wanneer een gilde uitrukt in vol ornaat, rijdt de standaardrijder voor het gilde uit. Hij stuurt zijn paard zig zag over de weg hetwelk betekent: "maak de weg vrij want het gilde komt". Het voeren van een standaard is een eeuwenoud privilege van de gilden.

De tamboers

De tamboers lopen achter de standaardrijder. Op de door hen geslagen marsen gaan de gildenbroeders in de maat. Vroeger bezat een gilde als regel één tamboer, terwijl het er thans meerdere zijn. In vroeger tijd was het een der manieren om als lid van het gilde te woren toegelaten. Wanneer iemand een bepaalde tijd de gildentrom geslagen had, kreeg hij daardoor, mits de stemming gunstig uitviel, het lidmaatschap van het gilde.

Het gildenvaandel

Het vaandel met de beeltenis van de schutspatroon volgt achter de tamboers. In vroeger eeuwen was het vaak een geschenk van de landvoogd en werd zijn wapen ook afgebeeld. Zo ziet men in oude vaandels uit de bourgondische tijd de franse lelie meestal in de hoeken van het vaandel. In Sint-Sebastiaanvaandels komt vaak een kruis voor met vlammen uit de hoeken van dezelfde kleur als het kruis. Een overblijfsel uit de tijd van de kruisvaarders. Vast staat dat er gilden hebben deelgenomen aan de kruistochten.

De gildenkoning

De gilden hebben allen een gildenkoning. Om deze titel wordt om de drie, zes of zelfs twaalf jaar geschoten. De koning draagt het koningszilver; de zilveren schilden die door de verschillende koningen in de loop der jaren aan het gilde zijn geschonken als herinnering aan hun koningschap. Het eigenlijke teken van de koning zijn waardigheid is de papegaai. Wanneer een koning drie maal achtereen koning schiet wordt hij keizer. Hij wordt daardoor eigenaar van het zilver tot het gilde dit heeft ingelost door het schenken van drie keizervogeltjes. Hij is zijn leven lang vrij van contributie en tevens zijn leven lang bestuurslid.
Iedere gildenbroeder die door het afschieten van de vogel koning van het gilde is geworden, moet een zilveren schild laten maken. Op het schild wordt gegraveerd de naam van de koning, datum dat hij koning schoot en zijn ambacht. Ook de het wapen waarmee hij de vogel afschoot en de patroonheilige mogen niet ontbreken. Helaas is veel van het oude, mooie gildenzilver terecht gekomen in particuliere verzamelingen en musea.

De vendelier

Het vendelen moet niet worden gezien als een sport. Het groepsvendelen is in feite het brengen van een groet. Deze groet mag alleen worden gebracht aan geestelijke en wereldlijke autoriteiten en aan de eigen gildenkoning. Vandaar dat wanneer er gevendeld wordt de voornaamsten van de aanwezigen zich opstellen naast de gildenkoning, omdat de groet aan hem gebracht wordt en de eer ervan afstraalt op de andere aanwezigen. Het rustig zwaaien van het vendel van rechts naar links, van het hoofd naar de voeten eist een grote behendigheid en kracht.

De hoofdman en secretaris

De hoofdman wordt gekozen voor zijn leven. Hij is onafzetbaar, tenzij om wangedrag. De hoofdmanspiek is het teken van zijn waardigheid en omdat zijn plaats naast de koning in de stoet is, tevens het wapen waarmee hij het zilver beschermt. Tijdens vergaderingen heeft hij een dubbele stem en heeft het recht wanneer er iets besloten wordt wat zijns inziens ten nadele van het gilde zal zijn zulks te annuleren. Het recht van veto.
Ook de secretaris wordt gekozen voor het leven. Hij stelt de gang van zaken te boek.

De ouderlingen

Dit zijn de twee oudste gildenbroeders, niet in leeftijd, maar in gildenjaren. Zij zijn de raadsheren voor de hoofdman omdat zij door hun staat van dienst grote ervaring hebben op gildengebied.

De nar

Ooit was de taak van een nar de koning te vermaken. Later poetst hij de schoenen van de toeschouwers. De door hem bijeengebrachte gelden worden afgedragen aan het gilde.

De dekens

Iedere gildenbroeder moet op zijn tijd voor twee jaren deken worden van het gilde. Eerst een jaar tweede deken en daarna eerste deken. De benoeming geschied op volgorde van lid worden van het gilde.Weigert degene die aan de beurt is deken te worden dan verbeurt hij 'een kanneke bier'. De dekens vervullen tevens de taak van kascontrole.

Bestuur

Het bestuur van het gilde bestaat uit negen leden. Hoofdman, koning, secretaris, standaardrijder, vaandrig, twee ouderlingen en twee dekens. De koning heeft zitting in het bestuur gedurende zijn koningschap. De dekens gedurende twee jaren. Er wordt gestemd met witte en bruine bonen. Wit is voor, bruin is tegen.